Met een stikstofrecyclingfabriek wil SNB stikstof terugwinnen tot een gerecycled bruikbaar stikstofproduct Met deze fabriek wordt de huidige afvalwaterbehandeling van SNB geoptimaliseerd waardoor operationele kosten worden verlaagd en een bijdrage wordt geleverd aan circulariteit in de afvalwater- en slibketen.
In gesprek met Geert Notenboom en Luc Sijstermans.
SNB treft voorbereidingen voor het Europees aanbesteden van de bouw van een installatie die stikstof verwijdert uit het afvalwater en dat vervolgens omzet in een bruikbaar product voor in de landbouw of als chemisch product. Het stikstofgehalte in het afvalwater van SNB is in de afgelopen jaren sterk toegenomen en dat zorgt voor fikse uitdagingen, maar ook voor inventieve oplossingen. Dat de hoeveelheid stikstofhoudende ammonia in de laatste acht jaar is verdrievoudigd komt door het verder vergisten van zuiveringsslib bij de rioolwaterzuiveringsinstallaties, zegt Luc Sijstermans, proces- en milieuengineer bij SNB. “Dat proces levert biogas op, maar zorgt ervoor dat meer organisch gebonden stikstof als ammonia achterblijft in het water dat met het zuiveringsslib wordt aangevoerd. Steeds meer ammonia komt in ons afvalwater terecht. Die stikstof wordt in onze eigen afvalwaterbehandeling vernietigd, maar de capaciteit ervan is niet toereikend. Daardoor zijn we op zoek gegaan naar nieuwe oplossingen.”
Extra capaciteit stikstofverwijdering
Geert Notenboom van Notenboom Water Consultancy adviseert SNB over met name het zuiveren van het afvalwater. Zo was hij betrokken bij het ontwerp van de eerste biologische waterzuivering die de waterreststroom uit de installatie van SNB behandelt. “In 2022 werd duidelijk dat er iets moest gebeuren om de oplopende stikstofconcentratie in het afvalwater omlaag te krijgen. Samen hebben we gekeken hoe we, met gebruikmaking van de huidige infrastructuur, extra stikstofverwijderingscapaciteit kunnen creëren. Daartoe hebben we na eigen onderzoek, marktpartijen benaderd en dat heeft geleid tot de keuze voor een membraanbioreactor.” Dat bleek een gouden greep, zeggen Sijstermans en Notenboom. “Die bioreactor heeft in 2024 gefunctioneerd als pilot en al halverwege het jaar bleek dat de stikstofafbraakcapaciteit daarmee ruimschoots kon worden verdubbeld. Om die reden is de zuiveringsinstallatie in zijn geheel omgebouwd tot membraanbioreactor.”
Bruikbaar gerecycled stikstofproduct
Nu zijn de pijlen gericht op het verder verwijderen van stikstof en het verwaarden ervan met een nieuw te bouwen stikstofrecyclingfabriek. “Toepassing in de landbouw als stikstofmeststof ligt voor de hand, want kunstmest is een commodity die in grote hoeveelheden wordt toegepast. Maar het zou ook toepassing in een chemisch product kunnen zijn, overal waar ammonium of ammoniak in wordt gebruikt. Het is aan marktpartijen om met voorstellen te komen. Een belangrijke bijvangst is dat we verwachten ook een aanzienlijke hoeveelheid CO2 te kunnen vermijden. Het produceren van ammonia op traditionele wijze kost namelijk veel energie. We willen in de toekomst daarom zoveel mogelijk inzetten op het maken van een bruikbaar gerecycled stikstofproduct”, zegt Sijstermans.
“Met stikstofrecycling zetten we een nieuwe stap om een verdere bijdrage te leveren aan een continue, duurzame en betaalbare verwerking van zuiveringsslib.”
Slot op de deur
Notenboom en Sijstermans verwachten dat een nieuwe recyclingfabriek de membraanbioreactor in ieder geval beduidend minder zal gaan belasten. “Deze reactor realiseert nu zeer lage concentraties in het effluent. We vermoeden dat een nieuwe fabriek dat nooit zal kunnen realiseren. Daarom blijft de membraanbioreactor nodig als slot op de deur, mede met het oog op strengere eisen. Binnen de stikstofketen van SNB verschuiven we nu zoveel mogelijk naar toepassing in een nuttig product. Daarmee ontlasten we andere onderdelen van de installatie en gaan de operationele kosten omlaag. De ontlasting zorgt onder andere voor een verlaging van onze ammoniakemissie naar de lucht. De route was altijd reststoffen afzetten of verwijderen. Nu kijken we wat we nog kunnen met het stikstofatoom om daar een nuttig product van te maken, vanuit de circulaire duurzaamheidsgedachte. Met stikstofrecycling zetten we een nieuwe stap om een verdere bijdrage te leveren aan een continue, duurzame en betaalbare verwerking van zuiveringsslib.”
Boost voor hoogwaardige landbouw
Kunstmest zou in ieder geval een mooie toepassing zijn. “De productie van kunstmest heeft geleid tot een boost voor de hoogwaardige landbouw. Het heeft grote groeimomenten van bevolking en welvaart opgeleverd. Nu is het beter om circulair te denken door ammonia steeds weer opnieuw te gebruiken.”
